USM-methode: metamodel of meta-architectuur?

Als je werkt met architecturen, modellen en processen, wil je ook weten waar je op kunt bouwen. USM - Universeel Service Management - biedt zo’n stevig fundament. Het is een universele methode voor het inrichten en aansturen van alle vormen van servicebeheer (dienstverlening). Maar wat is USM nu precies? En is het een architectuur, een metamodel, of beide? In dit artikel leggen we uit wat USM is, wat het biedt, en hoe het past in de lagen van architectuurdenken.

Dit is USM

USM staat voor Universeel Service Management.

Het is een universele methode voor het inrichten en aansturen van alle vormen van servicebeheer (dienstverlening). Denk aan het organiseren van ICT-dienstverlening, facilitair beheer of informatiebeheer. Maar USM is ook toepasbaar ook andere diensten, zoals het leveren van zorg, het leveren van specifieke zorgproducten.

Volgens de stichting SURVUZ (de beheerders van USM) is het:

Een gestandaardiseerde managementmethode die bestaat uit een vaste set processen, rollen, en objecten, waarmee je álle soorten serviceorganisaties op een eenduidige manier kunt organiseren (bron: SURVUZ Foundation).

USM is dus géén tool of applicatie, maar een manier van denken en werken: je kijkt steeds wat de dienst is, hoe het proces loopt, wie welke rol heeft en welke middelen nodig zijn.

Vanuit architectuurdenken is het belangrijk om te weten welke gelaagdheid er in architecturen zitten. Zie daarom de uitleg in het artikel Architectuur - gelaagdheid en samenhang.

Is USM nu een metamodel of een meta-architectuur?

USM is beide, afhankelijk van hoe je het bekijkt. USM is een generiek kader dat tegelijk fungeert als:

meta-architectuur voor het richting geven aan referentie-architecturen en beheermodellen in organisaties
metamodel voor het modelleren van universeel servicegericht management

USM als meta- en referentiearchitectuur

Wanneer je zegt dat USM een architectuur is, dan bedoel je dat:

USM een managementarchitectuur specificeert: een manier waarop je processen, rollen en objecten samenhangend organiseert; deze managementarchitectuur fungeert enerzijds als meta-architectuur voor referentiearchitecturen, en anderzijds als referentiearchitectuur voor de inrichting van het management van de doelarchitectuur
USM principes, patronen en kaders biedt voor hoe je processen, rollen, objecten en diensten met elkaar verbindt
USM niet organisatiespecifiek is, maar in de vorm van een referentiearchitectuur juist bedoeld is als voorbeeld of sjabloon
USM richting geeft aan hoe je beheer- en servicegericht werken kunt organiseren - in welke organisatie dan ook: USM is in alle dienstverlenende organisaties toe te passen

Daarmee voldoet USM aan de definitie van een referentiearchitectuur voor de inrichting van het beheer (management) van de doelarchitectuur, maar ook als meta-architectuur voor de lokaal gekozen referentiearchitecturen. Daarmee biedt USM een herbruikbaar kader dat richting geeft aan inrichtingskeuzes in een specifiek domein, en aan een efficiënte en effectieve inzet van handreikingen uit gekozen referentiearchitecturen.

USM als metamodel

USM levert ook een metamodel voor haar meta-architectuur. Dat betekent dat USM:

de bouwstenen modelleert van een serviceorganisatie: diensten, processen, rollen en objecten in een vereenvoudigde weergave
laat zien hoe je hiermee elk proces en elke beheerstructuur kunt modelleren
generiek en contextonafhankelijk is, je kunt het toepassen op bijvoorbeeld een zorgorganisatie, een gemeente, een IT-afdeling of een bibliotheek